In het oog van de storm

In Andrea Arnolds Bird razen gebeurtenissen als een wervelwind door Gravesend, een havenstadje ten oosten van Londen, niet ver van waar de filmmaker zelf opgroeide. In het midden van deze wervelwind probeert de twaalfjarige Bailey staande te blijven. Ze is niet te spreken over het aangekondigde nieuwe huwelijk van haar vader (“you’ve known each other for three minutes!”), noch over de gewelddadige en misogyne nieuwe vriend van haar moeder. Baileys halfbroer bezwangert zijn veertienjarige vriendinnetje, haar oudere vrienden vormen een bende en ze wordt nota bene ook nog voor het eerst ongesteld.

Arnold contrasteert het rumoer aan verhaallijnen met de bijna buitenaards rustige Bird (Franz Rogowski). “You’re proper weird”, constateert Bailey als blijkt dat hij niet in het bezit is van een telefoon. De acteur met het meest vogelachtige gezicht draagt in Arnolds film een Schotse kilt en staat gedurende dag én nacht uit te kijken vanaf de top van een flatgebouw. Op zoek naar zijn ouders, zegt hij; een queeste waar Bailey hem bij gaat helpen.

In tegenstelling tot Bird heeft Bailey wel een telefoon. Ze filmt er werkelijk alles mee: vlinders, vogels, paarden, Bird. Haar interesse in dieren blijkt al gauw nauw verbonden te zijn met het digitale: ze projecteert de beelden op haar muur en ze komen in telefoonformaat terug in de film. Soms drievoudig, gefilmd vanuit verschillende standpunten. De muziek van Burial komt op terwijl Bailey schoonheid vindt in de dieren, nederig gefilmd. Even snel als de muziek kwam, verdwijnt die weer, meegenomen door een agressief voorbijrazende trein.

Hoe verhoudt film zich tot de realiteit? Een vraag zo oud als het medium zelf krijgt in (telefoon)films zoals Bird ineens een andere draai. De mogelijkheid om realiteit te transformeren in film ligt namelijk binnen handbereik, met altijd een gsm op zak. De verschillende dragers van beelden in Bird doen een ontologische verschuiving vermoeden tussen film, herinnering en realiteit. Alsof die laatste begint te wankelen tussen de veelheid aan gearchiveerde beelden, en herinneringen alleen bestaan bij de gratie van het nabestaande beeld.

Maar eigenlijk gaat Bird niet over ontologische verschuivingen. De chaos aan verhalen, beelden en geluiden lijkt eerder een reflectie te zijn op een tijd die gekenmerkt wordt door een overdaad aan prikkels en informatie. Binnen die chaos gaat de film, zoals vaker bij Arnold, over een diepmenselijk verlangen om gezien te worden. Als Baileys aanvankelijke schild gevormd door ouderlijke verwaarlozing afvalt bij haar nieuwe vriend Bird, lukt het. Ook al filmt hij niks of niemand, hij ziet haar volledig.

Hier vind je de vertoningsdata van Bird op Film Fest Gent.